KHILAAFKA MADAXDA PUNTLAND SOO KAAF & KALADHEERI MA AHAN!

Sida aad hoos ka arki kartaan, xafiiska Madaxweyne Kuxigeenka Puntland Axmed Cilmi Cismaan ‘Axmed Karaash’ ayaa sameeyey bog cusub oo ka duwan midkii horay madaxtooyadu xogaheeda ugu baahin jirtay.

Sida la dareemi karo abuuridda boggaani waxay timid kadib markii boggii madaxtooyada laga saaray warqad tacsi ahayd oo madaxweyne kuxigeenku ka diray dilkii guddoomiyihii gobolka Mudug Alle ha u naxariistee Axmed Muuse Nuur. Bog ka saaridda warqaddaasi tacsiyeed M/weyne kuxigeenkana waxaa ka dhalatay saxmad aad u ballaaran siiba sida looga falceliyey baraha bulshada.

Horay waxaa u jiray khilaaf aan dhab u xiddidaysan inta ogaalkayga ah, si yarna u xarig furtay kadib markii madaxweynaha Puntland Siciid Cabdilaahi Deni uu magacaabay taliyaha ciidanka madaxtooyada Puntland iyo kuxigeenkiisa, magacaabistaasi oo madaxweyne kuxigeenku ka horyimid, isagoo ku sababeeyey la tashi la’aan madaxweynuhu sameeyey, ayna taasi noqotay dhaqan joogto ka ah xafiiska madaxweynaha sida madaxweyne kuxigeenku ku caddeeyey warqadda diidmo ee taliyaha iyo kuxigeen madaxweynuhu madaxtooyada u magacaabay.

Inkasta oo aysan Soomaaliya dhaxdeeda ka ahayn dhaqan la qariibsado in la arko madax xukun iyo xafiis wadaag ah oo is khilaafay, misna xilligaani ma ahan mid ay u fadhiyeen ama ay filayeen dadka reer Puntland, kuwa kale ee Soomaaliyeed iyo inta caqliga u saaxiibka ahba, in ay dhacayso tani dhawr sababood dartood.

Waa midda koowaade, Heerka qaangaarnimo dhaaf ee dawladnimada Puntland, taasoo marinkeeda iyo meekhaankeedu ahaa maanta in ay tusaale fiican u noqoto dawladnimada Soomaaliya heer dawlad dhexe iyo heer dawladaha xubnaha ka ah dawladda dhexe ee federaalka, kuwaasi oo ay dhammaantood ka dhalasho horraysay, hana-qaaddayna intaan haruubkooda dhisme la culin, marka laga reebo Somaliland oo iyadu sannado ka sii dhisme horraysay Puntland, ahna budo gaar u tuman, gooni isku taagna ku dhawaaqay inkastoo aysan helin jawaab caalami ah iyo mid maxalli ah toona oo ayidda dhawaqeeda.

Waa midda labaade, Puntland xilligaan waxaa ka jira duruufo amni oo aan la fududaysan karin, la iskana indho tiri karin, lana arkay qaybo ka mid ah biyo dhiggooda, siiba labadii weerar qarax ee ugu dambeeyey, laguna dilay labadii guddoomiye gobol ee Nugaal iyo Mudug. Waxayna ahayd midda ugu horraysa ee qofkasta oo reer Puntland ah qalbigiisa ku soo dhacaysay, maankiisana ka guuxaysay, dhegtiisuna ay sugaysay, jawaabta wax ka qabasho iyo ka dabatag ee dawladda Puntland, kuna aadan weerarada dhacay iyo qorshaha wajihid ee waxa imaan kara, siiba markay joogto amniga.

Waa midda saddexaade, Guud ahaan dalka Soomaaliya oo xilligaan aysan ka jirin dawladnimo hanaqaad ah, dhaqaale ahaanna aad u liidata, dadkeeduna ay u badanyihiin doon taag daran oo ay iskugu xigsadeen, colaado dabadheeraaday, abaaro, dhaqaale xumo, daruufo kale oo adag oo xagga nolosha ah, adeegyadii asaasiga ahaa oo muddo dheer burbursan, ayaa haddana waxaa saameeyey, saacaanna toban-toban u soo ridanaya xanuunka safmarka ah ee Corona Virus ama COVID19, kaasoo dunidii hormartay iyo dalalkii barwaaqo sooranka ahaa jilbaha u dhigay dhaqaalahoodii, dhammeeyey dadkoodii, waana dareemi kartaa culayska uu dadka Soomaaliyeed ku yeelan karo iyo cawaaqibka imaan kara.

Puntland waxay ka midtahay meelaha kiisaska badan ee safmarkaasi Corona-ha laga diiwaangeliyey, tiro dad ahna waa u dhinteen, waana masiibo miisaankeeda leh, mudnaydna madaxda Puntland in ay maanka ku hayaan, arkaanna markeedii iyo meesheedii toona in aan la joogin maanta, aysanna munaasib ahayn muran iyo kala maanduwanaan timaadda, xilliga adag ee Puntland ay bartankiisa taagantahay.

Waa midda afraade, Puntland haatan waxaa ka jira xaalado bani’aadanimo oo aad u ballaaran, deegaanno badan ayaa daadad ku soo rogmadeen, kumanaan qoys ayaa magaalooyinka ku caroobay, kuna xoola beelay, kumanaan qoys ayaa barabaxay oo guryahoodii ka cararay, baaxadda ugu weyn ee arrinkaas bani’aadanimana waa middii ka dhacday Qardho, haddana dadaalkeeda gurmad uu weli socdo, waana mid ka mid ah xaaladihii ugu cuslaa ee la soo gudboonaada Puntland.

Haddaba iyadoo duruufaha noocaas ah ee aan xusnay ay ka jiraan Puntland, qaarkoodna ay la wadaagto dalka intiisa kale, kuwo kale oo nololeed oo badanna ay jiraan, welina ay yihiin xaalado socda oo meel ay saldhiganayaan aan la ogayn, saacadkastana la fili karo siyaado timaadda illaahay ha inoo sakhiree, ma suuragalbaa madaxdii Puntland u sarraysay, gaar ahaanna madaxweynihii iyo madaxweyne kuxigeenkii in ay isku haystaan warqado wareegtooyin ah iyo magacaabiddaadu sharci ma ahan iyo waa sharci!

Waxaa xusid mudan, xasuus badanna yeelan doonta, is qabadka madaxweynaha Puntland Siciid Cabdillaahi Deni iyo kuxigeenkiisa Axmed Cilmi Cismaan ‘Axmed Karaash’ waa markii labaad oo uu toos u soo ifbaxayo, marar kalana waa jireen balse si hoose loo xalliyey, hase ahaatee inta jeer ee labada masuul is qabteen iskuma qaban dan guud iyo masiir ummadeed oo dhab oo midba meel ka istaagay, ee waxaa is qabadkoodu uu daarranaa dano gaar ahaaneed, tusaalana waxaa idinku filan labada jeer ee khilaafkoodu bannaanka u soo baxay waxaa la isku hayey magacaabis xileed, gun-dhigeeduna uu yahay jagadaas qofka loo dhiibayo ha noqdo kan aan wado ama aan isku fakarka nahay iyo noqon mayee kanbaa noqonaya.

Sikastaba ha noqotee, taariikhdu waa jirto aan loo gu’tirin, gabow iyo geerina aan looga walwalin, waa dhigaal raadreeb u ah wax gudbay, wax ku qaadasho iyo waano macallinna u ah waayaha iyo wakhtiga hadba kula soo gudboonaada, looguna tusmo qaato timaaddooyinka soo aaddan.

Tan maanta ee madaxweynaha Puntland iyo madaxweyne kuxigeenka, waa taariikh qormaysa, suuragalna ay tahay raad muuqda in ay ku yeelato mustaqbalkooda siyaasadeed ee waayaha dambe, ha dheeraato ama ha dhawaato. Waxaana kaloo iyana aan shaki ku jirin khilaafka dhexdooda ah, soona laabtay tiro ka labo jeer iyo wax ka badan muddo sannad iyo bilo ah oo ay hoggaaminayeen Puntland, in uu khad-madow marinayo kalsooni ku qabka bulshada Puntland ee masiirkooda ku aaminay, maalinkastana ay qayb lumayso hanka iyo himilo-qabka ummadeed ee xaggooda, inta ay muuqato kala maanduwanaanta joogtada noqotay, macnaha weynna aan ku dhisnayn.

Sidaasi oo ay tahay weli waa jirtaa fursad ballaaran oo madaxweynaha iyo kuxigeenku ay ka faa’idaysan karaan, kuna kasban karaan quluubta shacabkooda, waana iyagoo ka tanaasula dhaqamada qadiimiga ah ama duqoobay ee ku dhisan Qab-weynida marnaanta huwan, quursiga indho-la’aanta ah, qawaaniinta iyo ku tumashadooda, qabyaaladda, qolo jeclaysiga, eexda iyo arrimaha ku dhisan taydaa mudan, kuna baddela aragti durugsan, afkaar hufan, isfaham buuxa oo dhexdooda ah, is ixtiraam shaqo iyo mid siyaasadeed oo hal itijaah leh iyo u fakar danta guud ee ummadda masaakiinta ah ee idinku sharfay masuuliyadaha xileed aad haysaan, ammaanadana idinku ah.