Sawirkan waa mid laga qori karo buugaag,xigmada iyo fasiradaada iyo macnaha uu ku qotomo qodo dheeridiisa.Hasa yeeshee kol hadii arinkeenu hada yahay maqaal yaroo kooban,in yar baan kaleeyahay.waxay cadaynaysaa Madaxwaynihii umada soomaaliyeed oo si nabad ah ku dhex jooga caasimadiisii hooyo Mogdisho.waxay cadaynaysaa in garbihiisa ay taagan yihiin muwaadiniintii soomaaliyeed,oo ay kamuuqato isku kalsoonaan qurux iyo diin dad iyo dal jacayl.sawirku wuxuu calaamad u yahay madaxbanaanida iyo dawladnimada iyo midnimada umada soomaaliyeed.
Waxaad ka dheehan karaysaa,madaxweyne shacabkiisii jecel iyo shacab jecel madaxwaynahooda taasoo aan caalamka lagawada heli karayn.waxuu muujinayaa sawirku in caasimadii dalkeena hooyo soomaaliya ee Mogdisho ay u gudubtay nabad iyo nolol,taasoo ay ka jirto xasilooni iyo nabad buuxda. sawirku wuxuu muu jinayaa xusida halgankii dheeraa ee awoow yaalkeen usoo mareen dalkeena hooyo ee qaaliga ah,waxaana xuskaa la qabanayaa inagoo isku duuban oo ah dad iyo dal jira oo haybadiisii u dhantahay. waxaa dareen iyo aragti dhab ah oo qofkastoo wadani soomaaliyeed ah galinaysa faraxad xasilooni iyo jacayl dalkiisa iyo dadkiisa soomaaliyeed.
Waxay tani na dhaxal siinaysaa in aan wax kastoo kale iloowno oo xajisano anagoo ah soomaaliya dawladnimadeena si dadkeena soomaaliyeed iyo dalkeenu u noqdo mid kuleh qiimo sare calaamka korkiisa.waa sawir nin aragti leh uu inbadan ku fugaado macnihiisa qododa dheer.
Waa sawir ka turjumaaya in aysoo noqotay haybadii MOGDISHO. Waxaan ognahay magaaladani in ay tahay mid leh qurux gaara oo aysan lahayn caasimadaha afrikada kale oo dhami. waa magaalo xeeb saaran leh dhul fidsan leh hawo iyo neecaw macaan oo naf baratay aysan qabanayn meel kalaba. waa hooyadii umada soomaaliyeed waa taan ku faano waa caasimadii uamda soomaaliyeed.
Waxay cadayn u tahay dhismaha soo laabtay iyo bilicda in dalkeenii hagaagay Mogdisho tahay nabad iyo guri barwaaqo.
Halkan waxaa socda taliyiihii booliiska qaranka soomaaliyeed Genaraal bashiir iyo kii asluubto Genaraal goobe.waa rag u tafa xaydan sugida amaanka iyo nabad galyada Mogdisho si shacabka wadaniga ahi u helaan nabad iyo nolol si ay u shaqaystaan waxna u bartaan iyagoon wax cabsi ah qabin. Taliya booliiska soomaaliyeed oo ah nin illaahay yaqaan ehlu diin ah mutacalim ah akhyaar ah geesi ah caadil ah ayaa magaalda ka qabtay shaqo aad usaraysa xaga amaanka iyo shaqo wanaaga.qofkastoo soomaaliyeed dalkiisa xaqbaa kasaaran iyo waajib nin waliba waxa uu qabto waa ku amaanaynaa uuguna mahad celinaynaa. taliya boolisku waa nin leh aqoon sare oo dal iyo dibadba leh oo ah heer sare oo jaamacadeed iyo khibrad shaqaba,waxaana dhawaan la gudoon siiyay bilad sharaf caalami ah oo lagu amaanay shaqada booliiska dalka soomaaliya oo ah mid aad u saraysa. Taliye bashiir waxa uu sharaftaa u soo hoyiyay dadkiisa iyo dalkiisa soomaaliyeed.
Waxaa mogdisho kamuuqda nabad iyo hormar guul u ah dadka dagan iyo guud ahaan soomaaliya oo dhan,maadaama ay tahay mogdisho hooyadii soomaaliya.
27 sanadood kadib shacabkii Mogdisho oo caasimadoodii si xor ah uugu dhex ordaya oo ku damaashaadaya ciyaaraha fudud iyagoo aan qabin wax dareen colaad iyo cabsi ah.xaqbay u leeyihiin shacabka soomaaliyeed in ay caasimadooda si nabad ah uugu noolaadaan,wax uugu bartaan,ka ganaacsadaan,xasilooni iyo nabadna helaan.
Hadaba maxaa keenay in mudo dheer oo intaa la eg ay MOGDISHO nabad waydo? waxaad ogaataa qodobka ama arinta uugu wayn ee u horaysa MOGDISHANA udiiday nabada waxaa weeye,dad sixun wax u fahmay,oo gumaysiga u jilicsan oo u nugul dawladaha shisheeye gaar ahaan ethiopia iyo cadaanka reer yurub,oo gumaysigu si aad u ba an udagay maskaxdooda iyo maankoodaba,ayaa xiligii ay meesha kabaxday dawladii dhexe 1991 dii,waxay soo galeen Caasimadeena MOGDISHO iyagoo si tartiib ah kusoo galiyay hub iyo lacag aad u farabadan,kuwan oo dab ku sii shiday dagaaladii sokeeye iyo dawlad la aantii.
Waxay ku xirmeen rag siyaasiyiin ahaa,waxayna ka shaqeeyeen sidii MOGDISHO aanay nabad u noqon lahayn dadkuna isu gumaado reer reer.iyaga waxaa siiya lacagta iyo hubkaba dawlado shisheeye sida ethiopia iyo dalal reer yurub ah.dadkani waxay kayimaadeen gobolada waqooyi iyagoo labaxay soomaaliland oo ah magac ingiriis ubixiyay dhulkeena soomaaliyeed ee uu guumaysanaayay halka talyaani ubixiyay ITALIAN SOMALILAND gobolada koonfureed,magacan oo koonfur iska diiday maadama aanu nahay umad soomaaliyeed dhulkana iskaleh oo walaalo ah maxaa nadaba dhigay war isticmaarsi iyo dulinimo.
Hadaba dadkan somaliland kasoo duulay,hadafkoodu ma ahayn mid aqligu ogolaanayo,laakiin ay yeeleen oo ah in ay xoroobayaan oo gooni u istaagayaan kadibna intii xiligaa horboodaysay ay helayaan jagooyin iyo xukun iyagoo xor ah,tana waxay ku xiratahay in MOGISHO ahaato meel lagu gumaado dadka oo lagu xasuuqo. Mogdisho waa wareertay! markay ku daashay is xasuuqii koonfuri oo la soo fahmay in qabiil laysu dilaa dan ahayn,waxay inoo keeneen niman afka duuban oo godene wato oo gaalo iyo ethiopia maal galiyaan kuwaas oo marlabaad u diiday Mogdisho nabad iyo nolol.
Mogdisho hada waa fahantay waana ka fogaadeen dhagartaa,markii nimankaa layska qabtay MOGDISHO neecaw macaan iyo nabad baatimid.hadana iyagaa nabasigay galeen dhexdoodii is haysta.inagii koonfurta ahayn sirma qabe allaa usahan ah,ayaa soomaalidu ku maah maahdaa,maanta MOGDISHO waa nabad waana dawlad soomaaliyeed oo xor ah oo loo dhan yahay,iyagu intan ayay inoo diidayeen cadawgaasi nacabka ahi. waa niman afkaar gumaysi wada iyo soomaali lakala googooyo,waaniman leh ethiopia ayaan ka jeclahay dadka koonfureed ee soomaaliyeed. waa niman ka xun gumaystaha markaad sii fiiriso.
Mogdisho waxa wax dila hotelada qarxiya dadka si hoose u laayaa waa iyaga.markii la dabagalay ee layska dhacshay ee la fahmay fiiriya waakaa MOGDISHO nabad iyo hormar iyo soomaalinimo ayaa ka jirta.Mogdisho waxay isku haysaa soomaali oo dhan waana hooyadii soomaaliya.
Walaalayaal mid ogaada dadka waqooyi ama soomaaliland waxaa jira dad iyaga kamid ah oo u adeegaya shisheeyaha oo marwalba xukunka loo dhiibo,waxayna qabaan amar ah in ay kala gooyaan soomaaliya kadibna la raacsho ethiopia.waa dad xagjir ah oo qaranimada iyo madax ba naanida iyo wada jirka umada soomaaliyeed halis ku ah had iyo jeer kuwaas weeye ku waan ka hadlayaa,ee maha beel ama soomaaliland ama gobolada waqooyi oo dhan. sidaa maha waa dad gaara oo xoog ku haysta inta kale iyo shacabka,qofkii ka horyimaad oo soomaalinimo ku jirto markiiba ehtiopiankaa loo dhiiba hargaysa dhexdeeda iyo somaaliland. dadku ethiopiankay ka baqayaan loo dhiibaayo.
waxayna u baahan yihiin in la xoreeyo oo lacaawiyo dadkaa lahaystaha ah ee soomaaliyeed. markaan ka hadlayno wadaniyada iyo dalkeena waxaan doonaynaa uun oo kaliya soomaalinimo iyo wada jir. waxaan doonaynaa dawladnimo. waxaan doonaynaa dadkeena oo hela tacliin bilaash ah iyo shaqo iyo amaan buuxa. qabiil iyo reer waxba inooma tarin waligiiba hoog iyo halaag mooyee.sharafku waa soomaalinimo dalkeena oo aan ilaashano.
ku bishaaraysta MOGDISHO waxay qaadi doontaa illaahay idamkiis sida qorshuhu yahay 2027 caasimada uugu quruxbadan afrika.dadka soomaaliyeedna waxay helayaan qofkastaa lacag kufilan dhan walba nolashiisa guri cunto daawo iyo tacaliin iyo shaqo waayo dalkeenu waa hodan waana ka shaqaynaynaa arimahaas oo dhan waa diyaar.waxaa balan illahaay ah in qofka soomaaliyeed ku noolaado nolol inbadan kasaraysa tan hada qofka sucuudiyaanka ahi ku noolyahay.
Waxaa larabaa oo kaliya in aan gacmaha sidaa isu haysano illaashano dalkeena qaniga ah.dadkeenu waa isku diin,isku midab isku isir,isku af,leh hal dal hal dawlad laynama kala qaybin karo dad ahaan iyo dal ahaanba.markaan cadawgii fahanay wataa mogdisho nabada ah.
XASUUSO DALKEENA WAXAA JAMCIYADA QURUMAHA KA DHAXAYSAA GOLIHIISU GO AAMIYAY IN SOOMAALIYA AY SIBUUXDO U HESHO XORIYADEEDA KOONFUR IYO WAQOOYIBA OO HAL DAWLAD AH GO AANKAAS WAXA ADUUNKU GAARAY 21 NOVEMBAR 1949 IN SOOMAALIYA XOROWDO 1 LUULIYO 1960 OO CALANKEEDA TAAGATO. KUWA U SHAQEEYA GUMAYSTAHA EE ILAA WAAGAA DABA DHILIFKA U AH AYAA WADA MABAA DIIDII KALA QAYINTA SOOMAALIYA ILAA MAANTA. waxayna ka dhigaan in soomaaliya ay kala ahayd dalal,si loo hirgaliyo mabaadiida lagula dagaalayo in dadka soomaaliyeed la dhaco dhulkooda meeshana laga saaro dhul soomaaliyeed iyo dawlad soomaaliyeed.
W/Q Yuusuf Cumar
COMMENTS