Datoor Saadiq Enoow: “Ummadda Soomaaliyeed Ilaahey waa barakeeyey … waxa jahli ka dhigayaa waa hoggaanka. waxa ka dhigaaya dad arradan waa hoggaanka. Waxa ka dhigayaa dad baahan waa hoggaanka. Waxa foolxumeyna oo magac-dilaya waa hoggaanka.”
***
Qaybihii hore ee mawduuca “Dib-u-dhaca dunida Islaanka iyo damiirka xanuunsanaya ee Soomaalida” waxa aan ku soo qaadaney wareysiyo qoraal iyo maqal isugu jira oo aan la yeelaney aqoonyahan Abukar Arman iyo Shiikh Cabdisalaan Shiikh Maxamed Yuusuf, waxa aana dulmarney su’aalaha, “sidee hormar loo hiigsadaa haddii wadaadkii Soomaaliga ahaa (kii gudaha wax ku bartay iyo kii Carabtaas liidata ee aad sheegteen ay wax soo barteyba) ay gabeen doorkoodii hagid ee bulsho?”
Asbuucaan waxaa aqoon-isweydaarsiga iyo wargelinta bulshada ku soo biirey aqoonyahan ahna siyaasi Datoor Saadiq Enoow. Datoor Enoow waxa uu kala saarayaa farqiga u dhexeeya Carab iyo Islaam oo Soomaalidu si iskugu qalado. Waxaa kale oo uu falaanqaynayaa dib-u-dhaca Islaanka oo uu ku sababeeyey in ummaddii ay “IQRA” ku soo degtay ay ka tageen, kana fogaadeen in ay wax bartaan, waxna akhriyaan.
Doorka Carabta ee Soomaaliya ayuu Datoorku ku tilmaamey mid dumin dadka iyo dalka Soomaaliyeed, ahna qorshe waqti badan socdey oo Carabi ay si ula kac ah oo qorsheysan ay Soomaali qoryo isugu dhiibtey, maantana ay isla siyaasaddaas duminta Soomaaliya sii xoojineyso iyo sidii Soomaali jilbaha dhulka loogu dhigi lahaa.
Culimada Soomaaliyeed ee dalalka Carabta diinta ku soo bartey badankooda ayuu datoorku yiri waa kuwo aad u dadaalaya, dalka hormarkiisana qayb weyn ka qaatey, laakiin waa kuwo ay ku yartahay aqoonta maadigu, takhasuska badankoodu ay Sacuudiga ku soo barteena waa naxwaha Carabiga iyo shareecada Islaanka, ayuu yiri Datoor Saadiq Enoow.
Dhanka dib-u-dhaca Soomaalida ayuu Datoorku ku macneeyey in dalka Soomaaliya uu yahay mid ilaahey barakeeyey, laakiin ay dhulka dhigatey siyaasad xumo siyaasiga Soomaaliyeed oo doorashadii ay u noqotay sida khamaarkii oo kale, oo ninkii doorashada ku guulaysta ay “siyaasaddu meel gurracan ka gasho, afar ciyaalsuuqa oo saaxiibadiis buu kaxaysanayaa, afartaas baa dhowrkaas sano kubbad ku ciyaaraya masaaliixdii ummadda.”
Hoos ka dhegayso oo kaga bogo.
Waa taxane Radio Daljir oo dulucdiisu tahay: “Dib-u-dhaca dunida Islaanka iyo Damiirka Xanuunsanaya ee Soomaalida”
***
Haddii aad fikir ku darsaneyso ama aad su’aal xijineyso, fadlan nagala soo xiriir Shimbirta Daljir ama Wajibuugga Daljir ama email noogu soo dir: [email protected]
***
Dib-u-dhaca dunida Islaanka iyo damiirka xanuunsanaya ee Soomaalida: Qaybtii 3aad (dhegayso)
Dib-u-dhaca Dunida Islaanka iyo damiirka xanuunsanaya ee Soomaalida: Qaybtii 2aad (dhegayso)
Abukar Arman: Dib-u-dhaca Islaanka iyo damiirka xanuunsanaya ee Soomaalida
COMMENTS
waxaan ku darsanayaa oo jirta inta maamul ee nasoo maray tan iyo bur burkii mid waliba waxaa watay dowlad waana la wada arkayey, muhimada sheekadayda waxay tahay inagoo arkayna maqlayna in aanan laga hadlin marka wax socdaan bal marka xeero iyo fadhaal kala dhcaan aan ee dsayn bilowno,
waxaa ka fiican in aanu kahor nimaadno waqtigaa ninka lacagta bixinaya laga qaato, kan u qalmana ladoorto,ma dhici waydey in wax dumaan mooyee wax kale haka war sugin,ilaahii ina abuuray yeenaan dembi kagelin,laaluush iyo qof jeclaysi hadii aan xalaashano dhismo iyo hour mar ha sugin bur bur iyo fidna mooyee ( waad mahadsantihiin )
DOQONI QUFACDAY MEEL LOOGA YIMINA MA TAQAAN
Sidaa waxa ka dhigan Soomaalida ilaa(1960-2018) oo ah 58 sano garan la’ cuqubadu
meesha ay ka galabsadeen, iyadoo ay amar ilaahay tahay hadana waxa sabab u ah labo xaalo
oo aan odhan karo wali soomaalidu ma dhaadana, inta aanan galin labadaa xaalo, aan dib u
milicsano sooyaalkii taariikheed ee soomaalidu soo martay 58kaa sano, isticmaarkii guuma-
-ysan jiray waxay u qaybiyeen shan qaybood, laba qaybood xorriyad bay qaateen, labo qayb-
-oodna dawlado jaarka ah ayaa la hoos geeyay, qaybtii soo hadhayna gaar baa xorriyad loo
siiyay, wuxu isticmaarku go’aansaday in aanay marna isu iman shantaa qaybood ee soomaalida
loo qaybiyay, sababta oo ah waxay ku fadhiyaan dhul aad u ballaan oo leh xeebo dhaadheer iyo khayraad aad u fara badan, taasoo ay ka mid noqon karaan dawladaha POWER VITO-ga leh,
marka la qiimeeyo sifooyinkaa aan soo sheegay, waxa arrinta soomaaliya ay cirka isku sii shareertay siyaasiyan markii 1977kii ay dagaal ku qaaday Eithopia, oo ay soomalidu ka dhigtay LIBAAXII AFRIKA (BISADII AFRIKA), waxay dawladihii caalamka u quwada weynaa ay dib
uga shireen sidii soomalidaa labada gobol(Waqooyi iyo Koonfur) loo burburin lahaa, iyagoo
xaqiiqsaday go’aankoodii hore ee qaybinta soomaalida uu ahaa mid ay asiibeen.
Waxay sameeyeen guumeysigii casriyaysanaa in siyaasiyan xukuumadii jirtay lagu bil-
-aabo sidii shacabkeeda looga hor keeni lahaa, iyadoo ay samaysmeen jabhado mucaarid ah
oo hubaysan, isla markaana dawlada lafteeda loo diido inay wada hadal la yeelato jabhada-
-haas, hub iyo dhaqaalana ay siiyaan dawlada si ay isaga celiso jabhadahaas ilaa ay ka
dhacdo dawladaasi, qaxootiyana caalamka ku kala noqoto, xasilaadna laga ilaaliyo, taasoo
khilaaf weyna lagu abuuro dhexdooda, gaar ahaan Diinta-islaamka oo ay soomaalidu si wanaagsan u haysato 100%,si loo helo kuwo gaalo ah, kuwo diin-dooriye ah, iyo kuwo yar oo
hagaagsan, ilaa loo sameeyo dawlado yar yar oo gobolo ah si ay xuduudahooda isugu qabsad-adaan, kana mashquulaan dawlad weyn oo soomaali yeelato(waa shantii qayboode), dhaqaalah-
-ahana laga curyaamiyo oo ay ha’yado wax samafal lagu sheego u fidiyaan oo gacanta ugu dhigaan, si xogtoodana loola socdo oo dhan walba ah.
Waxba yaanan ku daalin akhristow, waxaan odhan karaa isticmaarkii cusbaa sidu rabay
wuu ugu guulaystay, waa taa ay dawladihii jaarka ahaa(Kenya iyo Eithopia) gacanta ay ugu hayaan soomaalida, haday tahay dhaqaale, ciidan iyo siyaasadba, waynu aragnaa dawladii u
dhalataba soomaalida in fadhiid noqoto, aakhirkana dhacdo, waanu aragnaa baarlamaankii ay
lahayd soomaali sidu yahay maanta inuu ku dhawyahay burbur.
Haddaba akhristow, FAANOOLE FARI KAMA QODNA, mowduucan awalkiisa ayaan idinku idhi
iyadoo ay amar ilaahay tahay hadana waxa sabab u ah labo xaalo in soomaalidu noqoto
DOQONI QUFACDAY MEEL LOOGA YIMINA MA TAQAAN, labadaa sababna waa kuwan:-
1. DIINTII ISLAAMKA EE SUUBANAYD AB KA AB AYNU KU SOO DHAQNAYN BAA LAGA BAYDHAY OO LA
DOORIYAY, IYADOO ISTICMAARKU DAD INAGA MID AH U SOO TABABARAY DIIN-DOORIYE, OO DHEXDEENA KA ABUURA KHILAAF DIINIYA ILAA QOFKII ISLAAMKA AHAA DULMI LAGU GOWRACO HANTIDIISANA LA DHACO, (BALAAYO HALKII LAGU GALAY DARIN KU HURUDAA),CUQUBO KA WEYNA MA JIRTO,ILAA TUBTII TOOSNAYD LAGU SOONOQDANA HA SUGIN IN SOOMAALI HAGAAGTO, KARBAASH ILAAHAY BAA KU SOCDA.
2. SOOMAALIDA OO AAN ISKU TASHAN, TALADOODANA RUUGIN ISLA MARKAANA IXTIRAAMIN SIDII
SHARAFTA LAHAYD EE AY GOBOLKA WAQOOYI GALBEED UGU SOO BIIREEN WALAALAHOODII KOONFUREED EE BILAA SHURUUDA AHAYD OO XAQIIQDII AHAYD JIBBO SOOMAALI-WEYN, XORRIYAD SOOMAALI HESHANA
IYAGAA UGU HORREEYAY, WAXAANAY DOONAYEEN IN LA WADA RAADIYO SEDDEXDA GOBOL EE MAQAN,
KA DIBNA SHANTAA SOOMAALIYEED SAMAYSATO DAWLAD SOOMAALI-WEYN AH, FIKIRKOODUNA WUU KA HAN-WEYNAA SHURUUDO IYO DAMAC GAAR AHAANEED, RIYADAASI WAY BEENOWDAY, BALSEE XUKUUMADIHII
KALA DAMBEEYAY DULMI IYO CADAALAD DARRO FARA BADAN BAY KULA KACEEN WALAALADOODII KUSOO
BIIRAY, ILAA AMARKA ILAAHAY BURBURTAY DAWLADII SIYAAD BARRE OO AY NOQOTAY (KARIS XUN IYANA WAX KU LA’) BURBURKAA KA DIB WAQOOYI GALBEED WUXU LA SOO NOQDAY DAWLADIISII 1960KII EE
GODKA KU DHACDAY, IYAGOO NOQDAY DAWLAD MADAX BANAAN OO LA YIDHAA (JAMHUURIYADA SOMALILAND)
OO MAANTA NABAD IYO WANAAG KU NAALOONAYSA, ILAAHAY HA U SIYAADIYEE, WALOOW WALI IYANA
DIIN-DOORIYUHU KU BADAN YAHAY, HADABA WALAALAHA KOONFUREED INAY WALI SI XASAD KU JIRO
ULA DHAQMAAN WALAALAHOODA SOMALILAND OO AANAY WAX KU QAADAN MARKA AY SOO FARAGALIYAAN SOMALILAND IN IYAGANA XEEDHADOODA IYO FANDHAALKOODU KALA DHACO, WAA KUWAA LAGA DHEX
TOOSAY BARLAMAANKOODII, EE FOODA ISLA GALEEN XUKUUMADII IYO BARLAMAANKII, CAQLI SALIIMA HA LA YIMAADAAN, HADAY KA DHAB TAHAY SOOMAALI-WEYN SIFAHEEDII LAGU HELI LAHAA HA LA YIMAADAAN
OO XASADKA, XUMAANTA HA aKA DAAYAAN WALAALAHOODA SOMALILAND OO MACNAHEEDU YAHAY DHULKII SOOMAALIYEED. ILAAHAY SIDA KHAYRKU KU JIRO SOOMAALI HA WAAFAJIYO, ILAAHAY BAANA XAQIIQDA
OG, ARRIMAHANA ISAGAA MAAMULA, ILAAHAYOW SOOMAALI U GARGAAR, XAQANA NA WAAFAJI.